موضوعی که در این مقاله قصد داریم درباره ی آن با شما صحبت کنیم؛ طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج است. یکی از مواردی که زن می تواند بدون رضایت مرد طلاق بگیرد به دلیل عسر و حرج است. این یعنی اگر زن در دادگاه این موضوع را ثابت کند که زندگی وی با شوهرش غیر قابل تحمل و سخت می باشد، در این صورت طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج اجرا می شود.
موارد طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج متفاوت است. این موارد قابل جمع و احصا نیستند و هر کدام از زوجه ممکن است مصادیق خاص خود را داشته باشند. ماده های 1129، 1130 و 1133 قانون مدنی موارد طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج را بیان می کند. طبق این ماده ها در مواردی و زن می تواند بدون اجازه ی مرد طلاق بگیرد. این موارد به شرح زیر هستند:
- اگر مرد بدون هیچگونه عذر موجهی حداقل به مدت 9 ماه متناوب و یا 6 ماه متوالی خانه و زندگی را ترک نماید طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج می تواند اجرا شود.
- در صورت اعتیاد مرد به مواد مخدر و یا مشروبات الکلی که به زندگی خانوادگی خلل وارد کند همچنین امتناع و یا عدم امکان الزام مرد به ترک طی مدت زمانی که پزشک برای ترک اعتیاد تشخیص داده است. زن می تواند درخواست طلاق به دلیل عسر و حرج را دهد. همچنین لازم به ذکر است در صورتی که مرد پس از ترک دوباره به مواد روی آورد نیز طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج امکان پذیر است.
- در صورت محکوم شدن مرد به حبس به مدت 5 سال و بیشتر نیز این طلاق امکان پذیر است.
- اگر زن ثابت کند که مورد ضرب و شتم و یا هر رفتار غیر قابل تحملی به طور مستمر قرار گرفته است می تواند درخواست طلاق به علت عسر و حرج را به دادگاه دهد.
- در صورت مبتلا شدن مرد به هرگونه بیماری صعب العلاج ساری یا روانی که باعث مختل شدن زندگی شده باشد، طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج قابل اجرا است.
مواردی که در بالا ذکر شد مثال های بارزی برای طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج است. اما موارد دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشد که زوجه درخواست طلاق داشته باشد. در کل اگر زن ثابت کند که انجام کاری برای او سخت است و طاقت آن را ندارد دادگاه می تواند بدون اجازه ی زوج، زوجه را مطلقه نماید.
مصداق های عسر و حرج ناشی از چه عواملی هستند؟
مصادیق عسر و حرج میتوانند ناشی از 3 عامل باشند. که در زیر به هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
- ناشی از عوامل طبیعی و حقیقی:
- در صورت اعتیاد مرد که باعث از بین رفتن شرایط زمان عقد شده است و مرد را از وضعیت طبیعی جسم و روان خارج کرده باشد.
- در مواردی که مرد عقیم باشد ولی زن علاقه به بچه دار شدن داشته باشد و زندگی وی سخت گردد یکی از موارد عسر و حرج می باشد.
- همچنین اگر مرد عمدی و به صورت غیر منطقی از بچه دار شدن جلوگیری نمایید نیز زن می تواند ادعای عسر و حرج نماید.
- ناشی از عوامل خارجی و واقعی:
- اگر مرد محکوم به حبس طولانی مدت شود و این دوری برای زن مشکل باشد.
- در صورت ترک عمدی خانواده و فراموش کردن تعهدات زندگی مشترک نیز طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج امکان پذیر می باشد.
- ناشی از عوامل شخصی:
- یکی دیگر از مصداق های عسر و حرج عدم پرداخت نفقه از سوی زوج است.
- سو‌ء معاشرت مرد نیز یکی از مصادیق عسر و حرج است.
- اگر رابطه ی زناشویی غیر معمولی وجود داشته باشد زن می تواند به دادگاه ادعای عسر و حرج دهد.
- اکراه شدید نیز یکی از موارد عسر و حرج است.
- در صورتی که اختلاف سنی زیاد بین طرفین وجود داشته باشد نیز زن این حق را خواهد داشت که با مراجعه به دادگاه ادعای عسر و حرج دهد.
- در صورت ازدواج مجدد مرد بدون اجازه ی زن، امکان طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج وجود خواهد داشت.
- جنون اگر از مورد های فسخ نباشد نیز میتواند از موارد عسر و حرج باشد.
- در صورت مرد شغلی داشته باشد که با حیثیت خانوادگی زن تناسب نداشته باشد زن می تواند به دادگاه مراجعه کند و تقاضای طلاق به دلیل عسر و حرج را به دادگاه ببرد.
طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج به علت عدم ازاله بکارت چیست؟
همانگونه که در قسمت بالا گفته شد مصداق های عسر و حرج متفاوت است. یکی از مواردی که طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج امکان پذیر است به دلیل عدم ازاله بکارت است. این مورد یعنی مدت زیادی از عقد گذشته باشد اما دختر همچنان باکره مانده باشد. درباره ی این موضوع مواردی ممکن است وجود داشته باشد که در زیر به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
- در مواردی که عقد صورت گرفته باشد اما زندگی آنها زیر یک سقف آغاز نشده باشد. و این مدت سال ها طول بکشد زن نمی تواند ادعای عسر و حرج به علت عدم ازاله بکارت نماید. همچنین لازم به ذکر است اگر مرد مدت طولانی زن را رها کند او می تواند این ادعا را به دادگاه اعلام نماید.
- یکی دیگر از مواردی ک زن می تواند در خواست طلاق را به دادگاه دهد، ناتوانی جنسی مرد به یکی از دلایل روحی یا جسمی است.
- در این مورد زندگی مشترک زیر یک سقف شروع شده است اما زوجه هنوز باکره است و مرد نیز مشکل جسمانی زناشویی نداشته باشد. در چنین شرایطی زن نمی تواند ادعای عسر و حرج نماید زیرا تنها دوشیزه ماندن زوجه دلیلی بر عسر و حرج نیست. اما در صورتی که مرد دلیل داشته باشد که به صورت عمدی با زوجه رابطه ی جنسی برقرار نمی کند؛ در این مورد مصداق عسر و حرج می باشد.
طی مشاوره های حقوقی که وکلای گروه پارسای داشته اند؛ مورد های زیادی وجود داشته اند که سال های زیادی از ازدواج و زندگی زیر یک سقف گذشته است اما رابطه جنسی و عمل زناشویی صورت نگرفته است. دلیل بسیاری از این موارد ترس ناشی از این رابطه است.
در یکی از پرونده هایی که زنی به دلیل عسر و حرج ناشی از عدم ازاله ی بکارت به دادگاه مراجعه کرده بود. در جلسه ای که در دادگاه خانواده ی تهران برگزار شد وکیل زوجه اظهار داشت که زوج و زوجه به مدت 2 سال زیر یک سقف زندگی کرده اند ولی زوجه همچنان باکره است و عمل زناشویی صورت نگرفته است. او دلیل عدم نزدیکی را ترسیدن از بچه دار شدن و باردار شدن زن می دانست. اما در این جلسه ی دادرسی مرد این ادعا را رد می کند و می گوید دلیل عدم برقراری رابطه ی جنسی را گردن زوجه انداخته و ادعا کرده که زن گفته است که آمادگی روحی برای رابطه را ندارد.
در نهایت دادگاه رای را به طلاق صادر کرد. اما مرد تقاضای تجدید نظر داشت بدین ترتیب پرونده به شعبه ی دوم دادگاه تجدید نظر تهران منتقل شد. دادگاه در زمان فوق العاده پرونده را بررسی کرد. مرد ادعا کرد که دادگاه بدون نظر پزشکی قانونی رای را صادر کرده و وکیل مرد تقاضای مراجعه به پزشکی قانونی و معاینه را می دهد. پس از مراجعه ی مرد به پزشکی قانونی، مشخص می شود که مرد مشکل زناشویی ندارد. سپس دادگاه رای صادره را نقض می نماید و می گوید باکره ماندن زن دلیلی بر ناتوانی جنسی مرد نیست. همچنین این رای در دیوان عالی کشور نیز تایید می شود.
آیا تقاضای طلاق از سوی زن در صورت عدم شروع زندگی مشترک امکان پذیر است؟
یکی دیگر از مواردی که مصداق عسر و حرج است، عدم شروع زندگی مشترک است. یکی دیگر از پرونده هایی که در دادگاه وجود داشت این بود که مدت زمان دو سال از عقد میگذشت ولی مرد به علت وجود اختلاف هایی که بینشان وجود داشت اقدامی برای شروع زندگی نمی کرد و زوجه را رها کرده بود و او بلاتکلیف مانده بود و مرد نیز به علت لجبازی راضی به طلاق نمی شد. همچنین از طرفی زن نیز مهریه ی خود را نمی بخشید و خواستار دریافت مهریه بود.
به همین علت زن به همراه وکیلش طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج را به دادگاه ارائه کردند. آنها مدعی شدند که مرد اقدامی ب شروع زندگی نمی کند. شعبه ی 241 دادگاه خانواده ی تهران جلسه ی رسیدگی را تشکیل می دهد و در این جلسه وکیل زن ادعا می کند که مدت زمان 2 سال از عقد گذشته است و زن همچنان باکره مانده است و مرد نیز اقدامی جهت شروع زندگی مشترک نمی کند. او ادامه ی این روند را عسر و حرج دانسته و تقاضای طلاق از طرف زن به علت عسر و حرج را اعلام می نماید. همچنین وی تقاضای دریافت 5 سکه تمام بهار آزادی از کل مهریه که 110 سکه بود را به دادگاه ارائه می نماید.
سپس دادگاه با بررسی این پرونده به دلیل آنکه مدت زمان زیادی از عقد گذشته ولی زندگی مشترک شروع نشده و مرد نیز تلاشی برای شروع زندگی نمی کند همچنین زوجه نیز باکره مانده است رای طلاق اجباری را صادر می کند. زوج تقاضای تجدید نظر را به دادگاه ارائه می کند اما این رای در دادگاه تجدید نظر نیز در شعبه ی 40 دادگاه تهران تایید می شود. و در نهایت حکم اجبار زوج برای طلاق زوجه صادر می شود.