زمانی که زن و مرد با هم ازدواج می کنند برای هریک وظایف، تکالیف و حقوقی تعیین می شود. البته زن و شوهر به دلیل علاقه ای که به هم دارند موظف اند حقوق یکدیگر را رعایت کنند و در بسیاری موارد هم همینطور است. نفقه یکی از حقوق مهم زن در زندگی زناشویی است که هنگام عقد نکاح باید به دقت بررسی و تعیین شود.
نفقه به بیان ساده یعنی حقوق زن در زندگی مشترک که شامل تمام نیازهای متعارف و متناسب از جمله مسکن، پوشاک، غذا، لوازم منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی می شود.
در این مطلب قرار است شما را با نفقه، میزان نفقه و محاسبه نفقه زوجه، شرایط دریافت نفقه، اموال متعلق به نفقه زن، شرایط نفقه در دوران عقد و ازدواج موقت و نفقه بعد از طلاق آشنا کنیم. همینطور در مورد سوال مهم و پرتکرار در چه صورت نفقه به زن تعلق نمیگیرد؟ هم صحبت خواهیم کرد.
نفقه زن چیست؟
از آنجایی که زنان سرزمین ما با درایت و توانمندی خود می توانند یک زندگی مشترک را اداره کنند اما به طور کلی ریاست خانواده در جامعه ما بر عهده شوهر است. در واقع نان آور خانه مرد است و یک سری از نیازهای خانواده را مرد است که باید رفع رجوع کند.
نفقه در لغت به معنی صرف کردن است اما در مسائل حقوق و بیان ساده به معنی هزینه زندگی است. این هزینه زندگی که بر عهده شوهر می باشد و جزء حقوق زن است شامل تمام نیازهای متداول زن از جمله پوشاک، خوراک، مسکن، هزینه های درمانی و … است که زوج موظف است تمام موارد اشاره شده را برای زوجه فراهم کند.
نفقه زن چقدر است؟
نفقه زن با توجه به شرایطی که در زندگی فعلی اش با همسرش دارد سنجیده می شود. یعنی اگر زن در زندگی قبلی اش (در خانواده پدرش) شرایط بهتری نسب به زندگی فعلی اش داشته باشد هیچ دخلی به میزان نفقه اش در زندگی فعلی اش ندارد. از طرفی اگر زن درآمدی از شغلش دارد یا از طریق خانواده پدری به او کمک های مالی شود هیچ ارتباطی به نفقه ای که همسرش باید به او بدهد ندارد!
جالب است بدانید نفقه زن ها به هیچ وجه یکسان نیست! نفقه زن با توجه به میزان درآمد، دارایی یا حقوق همسرش متفاوت است.
نفقه زن چگونه محاسبه می شود؟
دادگاه برای محاسبه مقدار نفقه زن از کارشناس کمک می گیرد. به این صورت است که کارشناس با تحقیق و بررسی وضعیت زندگی زوجین مقدار نفقه را محاسبه می کند. در واقع معیار اصلی برای محاسبه میزان نفقه زن وضعیت زندگی زن در خانواده ای است که به صورت مشترک با همسرش ایجاد شده است.
چه چیزهایی شامل نفقه زن می باشد؟
به طور کلی اموالی که جزء نفقه زن محسوب می شوند را می توان به دو دسته مصرفی و اموالی که با مصرف از بین نمی روند تقسیم کرد. اموال مصرفی مثل لباس، خوراک، لوازم آرایشی و امثال این ها است و اموالی که با مصرف از بین نمی روند هم مثل زیورآلات است که جزء اموال زن محسوب می شوند.
اما نکته مهم در مورد دوم این است که اموالی که شامل هدیه نبوده مثل خانه ای که در آن زندگی می کند و اسباب منزل به زن تعلق ندارد و فقط حق استفاده از آن ها را دارد. پس این اموال به هیچ وجه جزء نفقه زن نیستند!
در چه صورتی نفقه به زن تعلق نمی گیرد؟
از زمانی که طرفین به نکاح هم در آمدند تکالیف و حقوق آن ها نیز مشخص می شود. هر زمانی که زوجه بخواهد می تواند طلب مهریه و نفقه خود را کند. اما این مسئله تا زمانی پابرجاست که زوجه تکالیف مربوط به زوجیت را به درستی انجام دهد. در غیر اینصورت نفقه به زن تعلق نمی گیرد. در واقع اصل بر پایه پیروی زن از شوهرش است که به این مورد تمکین گفته می شود.
هر گاه عدم تکین زن توسط شوهر ثابت شود نفقه ای به او تعلق نمی گیرد. عدم تمکین زن باعث می شود که او از دریافت نفقه محروم شود.
اما در بسیاری از مواقع تمکین نکردن زن از شوهر ممکن است منع شرعی یا به اصطلاح عذر موجهی داشته باشد. ممکن است در هنگام عادت ماهیانه نتواند شوهرش را همراهی کند یا بیماری واگیرداری داشته باشد یا به دلیل اذیت و آزار از سمت شوهر و یا به هر دلیلی که او را از رفتن به خانه شوهرش توجیه کند. در این صورت نفقه تمام و کمال به زن تعلق خواهد گرفت.
آیا نفقه در ازدواج موقت هم به زن تعلق می گیرد؟
نفقه به طور قانونی فقط در ازدواج دائم است. اما ممکن است در ازدواج موقت هم در ضمن عقد شرایط زندگی با پرداخت نفقه هم قید شده باشد. در این صورت نفقه به زن تعلق می گیرد. اما به طور کلی در ازدواج های موقت اگر صحبتی از نفقه شده باشد فقط جنبه قراردادی بین زوجین دارد و هیچ قانونی برای آن قید نشده است.
مطالبه و درخواست نفقه زن از چه طریقی باید انجام شود؟
زن می تواند برای مطالبه مهریه خود به دادگاه حقوقی مراجعه کند و نفقه خود را مطالبه کند. دادگاه پس از بررسی خواسته زن در صورتی که مستندات او را محکم دانست، شوهر را به پرداخت نفقه ملزم می کند.
اگر شوهر با وجود برخورداری از تمکن مالی حاضر به پرداخت نفقه نباشد به سه تا پنج ماه حبس محکوم خواهد شد. اگر باز هم زیر بار پرداخت نفقه نرود دادگاه می تواند دادخواست طلاق زوجه را در صورت درخواست او صادر کند.
